Organizując 29 sierpnia 2022 r. na płycie Rynku w Proszowicach jednodniową wystawę pt. 80. rocznica deportacji proszowskich Żydów, chcieliśmy, aby prezentowana ekspozycja stała się elementem procesu upowszechniania wiedzy o niemieckich zbrodniach popełnionych podczas II wojny światowej. Za sprawą niemieckich nazistów i ich zbrodniczej Akcji Reinhardt proszowicki Rynek stał się w dniu 29 sierpnia 1942 roku dla wielu żydowskich rodzin początkiem ostatniej drogi wiodącej do śmierci. Droga ta prowadziła przez Słomniki, gdzie Niemcy rozstrzelali i pochowali w zbiorowych mogiłach dzieci, kobiety i starców. Droga ku śmierci wiodła także przez obozy zagłady, przede wszystkim przez obóz w Bełżcach, gdzie faszyści zabijali więźniów używając gazu spalinowego. Przypominamy o tych faktach, wierząc, że pamięć o nich nigdy nie zaginie.
Wśród nielicznych proszowickich Żydów, którzy przeżyli II wojną światową byli m. in. Bernard Traub Trawiński, Jakob Grundman oraz Samuel Blumenfeld, którzy potem dawali świadectwo pomocy, jaką uzyskali od mieszkańców miasta. Przypominamy na wystawie ich losy.
Ekspozycja, przygotowana przez pracowników Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Proszowicach i pracowników Urzędu Gminy i Miasta, powstała w oparciu o archiwalne fotografie, dokumenty, wspomnienia, wywiady. Dokumentują one nie tylko okres Holocaustu i losy, tych którzy wojnę przeżyli, ale także wielowiekową obecność Żydów w Proszowicach.
